Chotków

do 1945 roku Hertwigswaldau kreis Sprottau

Droga z Bobrzan do Chotkowa jest bardzo podobna do opisanej we wpisie „Po mąkę do młyna”. Wiedzie przez Chichy, Witków do kościoła w Siecieborzycach, od którego zaczyna nas prowadzić rzeczka Brzeźniczanka. Już w samym Chotkowie pod kościołem opuszczamy rzeczkę – zawiodłaby nas do młyna, a tam już byliśmy. Zatrzymujemy się pod kościołem, przy naturalnym rondzie z krzyżem otoczonym płotkiem na środku. Mapa pokazuje, że rondo skupia drogę do Wichowa, drogę do Kożuchowa, drogę do Żagania i drogę do młyna. Do tego miejsca z Bobrzan jest tylko 19 kilometrów, a od tego miejsca do Kożuchowa 14 a do Żagania 19 km.

Gotycki kościół pod wezwaniem Narodzenia Najświętszej Maryi Panny pochodzi z drugiej połowy XIII wieku. Zbudowany został z kamienia polnego i cegły. Był wielokrotnie przebudowywany, co widać gołym okiem po odkrytych wątkach architektonicznych .

W XVI wieku do jednonawowego kościoła dobudowano wieżę a data tej budowy podana jest na dwóch chorągiewkach na dachu wieży.

Do kościoła prowadzi piętrowy budynek bramny w linii murów.

Od strony placu kościelnego do bramy można wejść na piętro schodkami.

Mimo iż piękny gotycki portal prowadził do wnętrza kościoła nie udało nam się wejść do środka. Do najbliższej Mszy św. brakowało nam kilku godzin a pan kościelny w ciągu dnia jest w pracy – roznosi listy. Wyobraziliśmy sobie jaki mógł być portal główny, który nie zachował się (chyba, że jest w ścianach zamurowany).

Liczne tablice na murze kościoła informują, że budynek jest w kilku etapach remontowany z funduszy Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz województwa lubuskiego. Zagrożenie jest bardzo duże, bo grunt nie jest stabilny, ściany i sklepienie pękają i grożą zawaleniem. Prace remontowe we wnętrzu doprowadziły do odkrycia unikatowych malowideł XVI. wiecznych w prezbiterium i na ścianach nawy. Część jest już odrestaurowana.

Najważniejszym jednak powodem, dla którego odwiedzimy ten kościół ponownie przed Mszą św. jest ołtarz w formie tryptyku z warsztatu rzeźbiarskiego mistrza ołtarza z Gościeszowic.

Tym samym Chotków jest na szlaku miejscowości mogących się pochwalić wybitnymi dziełami tego warsztatu podobnie jak ołtarze w Żaganiu, Iławie, Chichach, Dzikowicach, Mycielinie, Gościeszowicach, Bukowinie Bobrzańskiej, Koninie Żagańskim, Witoszynie Dolnym, Borowie, Broniszowie czy Nowym Miasteczku.

Dla niecierpliwych:

Nim obejrzycie nasze zdjęcia można wnętrze kościoła w Chotkowie obejrzeć na stronie Świat starej kolei

Pracownia konserwacji dzieł sztuki z Torunia wykonywała w 2014 roku renowację tryptyku z Chotkowa. Możecie obejrzeć wygląd zabytku przed i po pracach konserwatorskich na stronie pracowni.

Tu zamieszczam tylko jeden przykład:

We wnętrzu kościoła znajdują się też płyty epitafijne: Gotycka tablica nagrobna Stencela Milticza z 1521 r. oraz liczne tablice renesansowe z XVI – XVII wieku..

Wieś Chotków, jak podaje Wikipedia i portal,

– Jest wymieniana po raz pierwszy w 1328 roku.

– Od 2. ćw. XIV wieku do poł. XVI Chotków znajdował się w posiadaniu rodziny von Nostitz, która władała nią do 1559 roku,

– W 1559 roku zakupił ją Fabian von Schönaich.

– W końcu XVI w. właścicielem był Heinrich von Dohna ożeniony z wdową po Hansie Georgu von Schönaicha, a następnie jego córka Jadwiga. Po jej śmierci majątek został sprzedany Karolowi Maurycemu von Redern – właścicielowi Małomic.

– W 1687 roku dobra kupił Georg Christoph von Prosskau.

– W 1732 roku majątek został przejęty za długi przez miasto Szprotawa.

– Do wybuchu II wojny światowej majątek był wydzierżawiany.

Tyle rys historyczny miejscowości.

Ruszamy w poszukiwaniu pałacu w Chotkowie. Po krótkim czasie docieramy do budowli.

Na pierwszym planie widać budynki gospodarcze z czerwonej cegły, które powstały w drugiej połowie XIX wieku.

W głębi stoi – wyglądający na mały – budynek pałacu z dwiema wolnostojącymi bastejami, zbudowanymi na planie koła. Przechodzimy po resztkach mostu – być może nad dawną fosą. Pałac i basteje pokryte są nowymi dachami. Umieszczona na budynku tablica informuje, że ta inwestycja została dofinansowana przez ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Pałac jest obecnie w prywatnych rękach. Wygląda, że nic więcej w nim się nie dzieje.

Wejście w katastrofalnym stanie, nad nim plakietka z datą 1709 , powyżej kartusze herbowe właścicieli i balkon z ażurową balustradą złożoną z liści akantu.

Konfrontacja wyglądu pałacu w 2018 roku ze zdjęciami pałacu z lat przeszłych, znajdującymi się w internecie potwierdza tylko, że w pałacu nie postępują prace zabezpieczające zabytek i prowadzące do przywrócenia mu pierwotnego wyglądu.

Pokazuje to zestawienie „pożyczonych” zdjęć i aktualnego:

Pałac w latach 1925-1935

Pałac w 2004 roku

Pałac w 2013 roku

Pałac w 2015 roku

i Pałac w 2018 roku

Nie lepiej wygląda tył pałacu.

Budynek położony jest na wzniesieniu. W dole rozciąga się dość głęboka dolina ze stawem.

Bardzo malowniczo wyglądają dwie basteje. Lewa i prawa.

Wschodnia czyli prawa basteja jest zamknięta ale na zdjęciach z 2007 roku widać malowidła na stropie. Przedstawiają postać Boga Ojca, po bokach symbole Męki Pańskiej oraz mandylion (twarz Chrystusa na chuście). Do wnętrza lewej można zajrzeć. Strop zawalił się ale zaskakują resztki czytelnych malowideł na bębnie bastei oraz wokół owalnych otworów, obecnie zamurowanych.

Wracamy do drogi. Chwilę poświęcamy okazałemu budynkowi folwarcznemu (najprawdopodobniej jest to obora). W szczycie widoczna jest zakończona zaostrzonym łukiem biała tablica z zatartym częściowo napisem i datą 1896 rok czyli najprawdopodobniej datą powstania budynków gospodarczych.

Jeśli ktoś ma wcześniejsze zdjęcia tej tablicy, prosimy o informacje. Uzupełnimy opis.

Trochę historycznych informacji o pałacu w Chotkowie:

Piętrowa budowla pokryta dachem mansardowym z lukarnami ma swój rodowód w drugiej połowie XVI wieku gdy była renesansową budowla obronną położoną na usypanym podwyższeniu, otoczonym fosą z mostem i wzmocniona obronnie czterema (najprawdopodobniej) wieżami. W 1709 roku, z inicjatywy Jerzego von Prosskau budowla została przebudowana w stylu barokowym. Wtedy pojawił się ozdobny portal z ażurowym balkonem, podwyższono też wschodnią i zachodnią basteję tworząc dwie wolnostojące wieże. W wieku XIX zlikwidowano resztki umocnień obronnych, zasypano fosy a dwie basteje uległy zniszczeniu. Co dalej uczyni prywatny właściciel pałacu w Chotkowie nie wiadomo.

Chotków leży na szlaku dawnej kolei Zielona Góra-Szprotawa. Obecnie można popatrzeć na wysoki wał, łukowy most nad Brzeźnicą oraz starą stację z brukowanymi podjazdami. Była to niepaństwowa linia kolejowa otwarta 30 września 1911 roku, długości 51 km. Łączyła Zieloną Górę ze Szprotawą i przechodziła przez Jędrzychów, Ochlę, Jarognewice, Radwanów, Broniszów, Dębiczkę, Wichów, Chotków, Stypułów, Siecieborzyce, Witków, Kartowice.

Więcej informacji o kolei szprotawskiej znajdziesz na stronie:oraz stronie Świat Starej Kolei, w szczególności o stacji Chotków Wieś pod linkiem.

Młyn w Chotkowie, do którego jeżdżono z Bobrzan ze zbożem na przemiał, został opisany we wpisie „Po mąkę do młyna”

Zdjęcia w tekście pochodzą z maja 2018 roku.

Na starych pocztówkach Chotków tak był przedstawiany: