Kapliczka w Bobrzanach

Kapliczka w Bobrzanach stoi po lewej stronie drogi prowadzącej do Małomic. Za nią znajduje się dawny młyn.

Mieszkańcy zdecydowali o odnowieniu kapliczki gdyż figurka Matki Boskiej i skrzynka, w której figurka stała były bardzo zniszczone.

Demontaż kapliczki w połowie 2016 roku udowodnił, że ma ona, podobnie jak wiele obiektów w Bobrzanach, a nawet sami mieszkańcy Bobrzan, dwa życia. Życie przed 1945 rokiem i życie po tym roku.

Już w trakcie opracowywania wpisu o Bobrzanach została znaleziona informacja, że kapliczka jest najprawdopodobniej pomnikiem poległych w I wojnie światowej żołnierzy pochodzących z Girbigsdorf (Bobrzan).

Teraz jest na to namacalny dowód.

Jakiś czas temu, zmarły w 2017 roku regionalista, pan Marian Światek przesłał do naszego serwisu internetowego starą przedwojenna pocztówkę na której pokazany był pomnik ku czci poległych. Pomnik tak wyglądał:

A kapliczka wyglądała do 22 czerwca 2016 roku tak:

Rama ze zdobieniami i figurą są na miejscu tablicy z napisem Bohaterom śmierci za Ojczyznę, znakiem hełmu z liściem dębu i z listą poległych.

Po demontażu okazało się, że w gipsowej ścianie odcisnęły się napisy jakie były na pierwotnej tablicy. Częściowo zostały odczytane. Tablica ma wymiary 100×50 cm.

Tak to wyglądało:

Odcyfrowany tekst wygląda następująco:

DEN  HELDEN

TOD  FŰR  DAS

VATERLAND

ARBE

(jakiś znak z liściem skierowanym ku dołowi-z prawej strony słabo widoczny)

Max  Sander           + 24.9.1914

Paul  Kunerf           + 18.12.1914

Willy  Kuskke         +21.8.1915

Anfumdnnverm       +21.5.1916

Emil  Wolf              +3.7.1916

.tust  Geisler verm.  +7.8.1916

Gust  Elchner          +2.11.?

Adolf  Kince           +3.12.?

…nseewala              +.4.?

Rudolf   Franke       +16.10.1917

H..o.muth verm.      + 23.11.1917

Paul  Hanel              +22.1.1918

A….l..   .charntke     +18.7.?

….   mkty                

   lange

W odcyfrowaniu napisów pomogła lista osób pochodzących z Girbigsdorf,  poległych w I wojnie światowej, którą nadesłał pan Maciej Boryna oraz poszukiwania własne.

Wśród poległych jest syn pana Roberta Franke przedwojennego właściciela Robert’s Franke Etablissement, czyli obecnej Świetlicy Wiejskiej, pan Rudolf Franke.

Co prawda na liście strat po I wojnie światowej jest pan Artur Franke z Girbigsdorf koło Szprotawy jako lekko ranny (leicht verwundet) (http://files.genealogy.net/verlustlisten/24462.jpeg, http://des.genealogy.net/search/show/8331656).

Forma pomnika jest standardowa – głaz z tablicą.

Skierowaliśmy do Muzeum Ziemi Szprotawskiej pytanie czy oryginalna tablica nie znajduje się w zbiorach muzeum. Nie otrzymaliśmy odpowiedzi.

Innym tropem mogą okazać się Małomice. Z relacji mieszkańców wynika, że z pomnika została zdemontowana tablica z napisem niemieckim a w to miejsce zrobiona kapliczka przez pana PELCA z Małomic który był urzędnikiem w tym mieście.

Gdyby udało się w pełni zrekonstruować listę poległych, to można by obok kapliczki umieścić tabliczkę z taką informacją. 

Kapliczka została poświęcona w maju 1947 r. przez księdza greko-katolickiego, Michała Werhuna z Małomic, pierwszego księdza małomickiego.

Po przeobrażeniu w kapliczkę w 1947 roku znajdowała się ona pod opieką rodziny Stanisława i Zofii Stempniewiczów.

Figurki Matki Boskiej zmieniały się. Ostatnia przed remontem była fundacji pani Zofii Stempniewicz i została poświęcona przez księdza kanonika Władysława Kleszcza.

Kapliczka po remoncie w 2016 roku.

Posłowie

Zwyczaj upamiętniania poległych żołnierzy w miejscowościach, z których pochodzili sięga lat 1813-1815, czyli czasów wojen napoleońskich. Dotyczy on wszystkich krajów Europy.

Taki pomnik był uzupełniany listami zaginionych w kolejnych wojnach i walkach, aż do II wojny światowej.

Podczas I Wojny Światowej Dolny Śląsk pozostawał poza strefą bezpośrednich działań wojennych stanowiąc zaplecze wojskowe i dostarczając armii rekrutów. Ogólnie w czasie I Wojny Światowej, zwanej Wielką Wojną, wojska niemieckie straciły ponad 2 miliony żołnierzy. Z każdej wioski zginęło przynajmniej kilka osób i im, w prawie każdej wiosce, stawiano pomniki. Do czasów współczesnych przetrwała część tych upamiętnień. Napaść Niemców na Polskę 1 września 1939 roku, 5 lat okrutnej okupacji, eksterminacja narodu polskiego spowodowały zacieranie śladów tego, co niemieckie.